1e termijn begrotingsbehandeling 7 november 2023
Jerom Coppus – Fractievoorzitter PGP Deurne
Voorzitter,
Uiteraard uitsluitend vanwege de volksvertegenwoordigende rol van raadleden kom ik nog wel eens in het café. Daar spreek je dan met Jan en alleman, zoals dat zo mooi heet, en heeft iedereen zijn mening gevraagd maar vooral ongevraagd paraat. Wijlen Pierre Kartner vatte het fraai samen in zijn bekende Kleine café aan de haven; ”De wereldproblemen die zijn tussen twee glazen bier opgelost voor altijd”. Voorzitter, was het allemaal maar zo overzichtelijk en eenvoudig. Eén blik op het nieuws is voldoende om je direct terug te brengen in de realiteit: een eindeloze strijd in Oekraïne, een ogenschijnlijk onoplosbaar conflict tussen Israël en de Palestijnen, het warmste jaar op aarde sinds het begin van de metingen. En grote aantallen mensen die vanuit elders op de wereld onder meer in ons land een veilig heenkomen en toekomstperspectief voor hun familie zoeken. De uitdagingen in onze eigen gemeente Deurne halen weliswaar minder de opening van het ochtendjournaal, maar dat brengt niet minder verantwoordelijkheid voor ons als gemeenteraad met zich mee. Ook wij worden als het “instituut voor restverwerking” geacht om keuzes te maken die niet altijd eenvoudig zijn en waarin we de lieve vrede niet altijd kunnen bewaren. Bovendien moeten we dat doen in de wetenschap dat de financiële aannames en ramingen van vanavond volgende maand gelogenstraft kunnen zijn door onvoorziene ontwikkelingen ver weg van huis of juist erg dichtbij. Het helpt dan om houvast te zoeken bij je idealen en visie.
Zoals u weet betekent dat voor fractie PGP Deurne dat oplossingen voor de grote en kleinere maatschappelijke vraagstukken altijd een balans moet zijn tussen mens, natuur en werk. Langs die meetlat hebben wij wederom de aangeboden begroting beoordeeld.
Bestaanszekerheid
Voorzitter, zonder twijfel een goede kanshebber voor hét woord van het jaar 2023: “bestaanszekerheid”. Dit geeft aan hoe zeer de inwoners van ons land en zeker ook van onze gemeente, grote zorgen hebben over hun eigen toekomst en die van hun kinderen. We zullen er in de aanloop naar de landelijke verkiezingen van 22 november ongetwijfeld nog veel over gaan horen. Maar bestaanszekerheid reikt wat ons betreft verder dan de portemonnee en het einde van de maand, het betaalbare dak boven je hoofd en de vraag of daarbinnen de verwarming in de winter nog wel aan kan. Het raakt namelijk ook aan leefbaarheid op de lange termijn. Op onze hele aarde. Dat klinkt ver weg, maar het is oh zo dichtbij. En dan gaat het ook niet alleen maar om de leefbaarheid en voortbestaan van ons als mensen. Het gaat juist ook om de dieren, de planten, alles wat geen eigen stem heeft en waarvoor wij zelf moeten opkomen: onze biodiversiteit. We zijn tevreden met de onderkenning van het belang hiervan in de begroting en de opgenomen acties op het gebied van biodiversiteitsbevordering. Maar in onze ogen is meer mogelijk, zonder dat dit ook altijd direct een vraag naar financiële middelen hoeft in te houden. De Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, die we ook in onze gemeente hebben omarmd, kunnen hier goede aanknopingspunten voor bieden.
Blijven meedoen
Voorzitter, vooralsnog lijken de ergste grillen van het inflatiespook te zijn verdwenen. Maar onderaan de streep is het voor veel van onze inwoners nog altijd alle dubbeltjes omdraaien bij prijzen en kosten voor het dagelijks leven die weliswaar niet meer hard stijgen, maar op hogere niveaus dan ooit tevoren liggen. Inkomenspolitiek is niet aan ons als gemeenteraad van Deurne, dat mogen “ze” in Den Haag voor ons doen. Waar we wél invloed op hebben, is de ondersteuning van die inwoners die net wat extra steun nodig hebben. We zijn blij met de nieuwe regelingen en gelden die voortkomen uit het vastgestelde nieuwe minimabeleid. En zeker ook blij met de verhoging van het budget voor Stichting Leergeld. Omdat meedoen en erbij horen een fundamentele voorwaarde is voor hoe we in Deurne met elkaar samenleven en inwoners in staat stellen om zichzelf te ontplooien. Een dik compliment van onze fractie daarvoor. Voor wie meedoen en erbij horen óók van belang is: de op te vangen vluchteling. Of het nu gaat om Oekraïners of mensen van verder weg. Wat ons betreft dé gelegenheid om onze zo bewierookte “Brabantse gastvrijheid” niet alleen met de mond te belijden maar ook in de praktijk te brengen! Er is en wordt hard gewerkt aan kader voor de opvang van vluchtelingen, maar uiteindelijk telt voor onze fractie het resultaat: daadwerkelijk ons evenredig aandeel in de opvangopgave kunnen realiseren.
Kwaliteit van de leefomgeving en omgevingsvisie
Voorzitter, de staat van onze leefomgeving is en blijft vooralsnog op een aantal fronten niet best, zeg maar gerust beroerd. Maar het goede nieuws is : daar kunnen we zelf wat aan doen! Terecht krijgt gezondheid daarom zoveel aandacht in ons raadsprogramma. Bovendien zijn we als PGP-fractie verheugd dat deze portefeuille in goede handen is bij wethouder van Rinsum, en dat in zijn negentiende politieke jeugd… Maar ook op het gebied van de gezondheid en kwaliteit van onze bodem, water en lucht is nog een lange weg te gaan. Voor de zomer heeft het college ons geïnformeerd over de lerende aanpak ten aanzien van gezondheid in geur in het buitengebied. Daarbij zijn voor de korte termijn drie projecten aangekondigd: pilot combiluchtwassers, de pilot toepassing Crisis- en Herstelwet en de Ontwikkeltuin. Onze vraag aan de verantwoordelijk wethouder is: hoe staat dit ervoor en wanneer wordt de raad hierover naar verwachting geïnformeerd? Wij denken dat dit ook urgent is vanwege de schaalsprong waarvan sprake is in de Brainport-regio. Die kan alleen maar samengaan met brede welvaart en welzijn en dat betekent óók een goed woon- en leefmilieu. Dat bovendien in balans is met de draagkracht van onze natuurlijke omgeving en biodiversiteit. Wij zien daar een grote opgave voor onze gemeente en kijken uit naar de instrumenten die ons zijn aangekondigd om ons te helpen om de grote keuzes ten aanzien van de toekomst van Deurne te maken.
Duurzaamheid
Voorzitter, woorden doen ertoe. In dat licht moet ons voor het tweede jaar op rij iets van het hart. En dat is de volgende zin, die enkele keren in de begroting voorkomt: “Deurne heeft de ambitie om in 2050 een energieneutrale gemeente te zijn.” Dat is op zijn minst niet volledig, want we hebben namelijk de wettelijke plicht. En ook – in ieder geval wat betreft PGP – de morele plicht jegens de generaties na ons. Als ik slechts met de ambitie om me aan de verkeersregels te houden iedere dag op pad zou gaan, dan zou me dat veel enveloppen uit Leeuwarden opleveren. Daarom aan de wethouder financiën, die ook gaat over duurzaamheid, de oproep om deze tekst in de begroting voor 2025 aan te passen. Graag vernemen we straks zijn reactie daarop.
In het kader van duurzaamheid halen wij nog een paard van stal. Namelijk dat nog geen 1% van de begroting gaat naar het thema duurzaamheid. Vorig jaar dienden we daarom een motie in om duurzaamheid een vast onderdeel van ieder voorstel aan de raad te laten zijn. Zodat we ons hier iedere raadsvergadering bewust zijn van de impact van onze politieke keuzes op de duurzaamheidsdoelstellingen. Deze motie is toen op basis van de waardering door het college aangehouden onder verwijzing naar diverse vervolgsessies over de uitvoering van ons raadprogramma en gespreken over aanpassingen van het vergaderstelsel. Een jaar later hebben we inderdaad veel stappen gezet, maar zweeft voor ons de duurzaamheidsaandacht nog altijd. Weliswaar komt er een combinatie van het Rad van de Leefomgeving en de barcode van Deurne aan en dat gaat ons ook zeker helpen om de grote keuzes voor de toekomst van Deurne te maken. Maar in de tussentijd hebben we ook veel ogenschijnlijk kleinere keuzes die de toekomst evenzeer raken. Inzicht daarin is en blijft volgens ons een dringend gewenst. Vandaar dat we deze aangehouden motie vandaag opnieuw indienen.
Afsluiting
Voorzitter, ik kom tot een afronding. De financiën voor het komende jaar geven op zichzelf een geruststellend beeld. De ontwikkelingen om ons heen geven dat iedere dag duidelijk niet. In combinatie met de onzekerheden die dit met zich meebrengt, de korting op het Gemeentefonds per 2026 en de majeure onderwerpen die in deze begroting nog niet zijn geconcretiseerd, moeten we scherp aan de wind blijven zeilen. Keuzes durven te maken en ook willen uitleggen waarom iets niet of niet meer kan. De wereldproblemen waarover Pierre Kartner zong, lossen we daarmee nog niet tussen twee glazen bier op, maar we dragen ons steentje bij aan een betere wereld. Die handschoen neemt onze fractie ook in 2024 graag weer verder met u allen op.
Tot zover namens fractie PGP Deurne in eerste termijn, dankuwel.