Betoog Jerom Coppus (Fractievoorzitter PGP Deurne) algemene beschouwingen

1^e termijn begrotingsbehandeling 5 november 2024

Jerom Coppus – Fractievoorzitter PGP Deurne

Beste aanwezigen, kijkers thuis, voorzitter,

Vorig jaar op deze eerste dinsdag van november haalde ik namens onze fractie een aantal mondiale ontwikkelingen aan die die de harde dagelijkse realiteit vormen buiten onze eigen raadsagenda en -invloed om: een eindeloze strijd in Oekraïne, een ogenschijnlijk onoplosbaar conflict tussen Israël en de Palestijnen, het warmste jaar op aarde sinds het begin van de metingen. Voor de goede orde: ik had het toen nog over 2022 en inmiddels heeft 2023 het stokje overgenomen… Als gevolg daarvan zien we  inmiddels hoe ontzettend dichtbij in Europa de weersextremen over elkaar heen buitelen. De vreselijke escalaties in de genoemde gewapende conflicten buiten beschouwing latend: hoe weinig is er veranderd in een jaar tijd… Daar komt uitgerekend vandaag ook nog de verkiezing van een nieuwe president van de Verenigde Staten bij. Met voor de Amerikanen een keuze tussen dat wat ons als mensen bindt of juist verdeelt. Een keuze die ook ons leven als Europeanen, Nederlanders en Deurnenaren kan beïnvloeden.

In deze cocktail van grootse en deels ongrijpbare ontwikkelingen is het verleidelijk om te denken dat ons eigen individuele handelen als inwoner en raadsleden er toch niet toe doet. Maar laten we ons daar niet in verliezen. Juist wij als gezamenlijk gemeentebestuur kunnen als meest nabije overheid keuzes maken die het dagelijks leven van onze inwoners en de kwaliteit van onze leefomgeving verbeteren. Daarmee kunnen we ook in roerige tijden houvast bieden. Voor de huidige generatie inwoners en die van 2050 en verder. Maar ook toekomst en houvast bieden voor wat geen eigen stem heeft: onze natuurlijke omgeving, de planten en dieren en brede biodiversiteit. Ook essentieel voor onze eigen bestaanszekerheid. Daarvoor hebben we komende periode visie, lef en ook de durf om verschillen te overbruggen nodig.

Zoals u allen bekend is onze leidraad daarbij de balans tussen mens, natuur en werk. Langs die meetlat hebben wij wederom de aangeboden begroting beoordeeld.

Schaalsprong kan alleen duurzaam

Voorzitter, we boffen als gemeenteraad dat we in een tijd van grote vraagstukken mee aan de knoppen mogen zitten. De zogeheten schaalsprong in de Brainportregio en de rol van onze gemeente daarbij als OV-knooppunt is al meermaals uitgebreid voorbij gekomen in deze gemeenteraad. Richting voorjaar van 2025 gaan we met de vaststelling van onze toekomstvisie naar een afronding van dit traject toe. Bij gelegenheid van deze algemene beschouwingen benadrukken we graag nog eens dat een schaalsprong met bijbehorende mobiliteitsvoorzieningen in de aangediende omvang in de ogen van onze fractie uitsluitend op een duurzame wijze kan worden ingevuld: een schaalsprong in balans. En dat deze schaalsprong veel verder gaat dan alleen simpelweg “bouwen, bouwen, bouwen”. Het gaat immers om brede welvaart en welzijn, waarbij we overigens ook de groepen met de smalste beurs en specifieke woningbouwbehoeften zoals bijvoorbeeld mindervaliden moeten bedienen. Het Rad voor de Leefomgeving en de Deurnese barcode bieden ons een hulpmiddel om op brede welvaart en welzijn onze keuzes voor de toekomst te kunnen wegen. Wij zien daarbij vooral een opgave om de bebouwde omgeving gelijke tred te laten houden met de omvang en kwaliteit van de onbebouwde omgeving: bodem, natuur en water. En zullen vanuit dat uitgangspunt onze afwegingen gaan maken.

Goede aanknopingspunten bieden daarbij voor ons ook de global goals, ook wel bekend als de sustainable development goals. Recent in deze raad nog enigszins beschimpt vanwege de Engelstalige benaming, maar dat leidt af van de inhoud ervan: belangrijke en handzame doelstellingen om onze keuzes voor de toekomst aan te toetsen. Wij nemen aan dat onder meer deze doelstellingen ook aan de orde zijn wanneer in MRE-verband gesproken wordt over “een schaalsprong in balans”. Graag ontvangen we daar een bevestiging op van de portefeuillehouder.

Vooruitlopen op de schaalsprong zien we dat in deze begroting een investeringskrediet 4,3 miljoen euro wordt gevraagd voor realisatie van de doorfietsroute Deurne-Helmond. Deze duurzame investering in milieuvriendelijke en gezonde mobiliteit die van harte op onze instemming kan rekenen.

Kunnen meedoen

Voorzitter, van essentieel belang om volwaardig te kunnen deelnemen aan onze samenleving zijn de leesvaardigheid en de digitale vaardigheden van onze inwoners. We zijn als PGP Deurne ontzettend trots op de uitverkiezing van de Deurnese bibliotheek in het Huis voor de Samenleving tot de Beste Bibliotheek van Naderland”. Maar we weten ook dat we in Deurne van ver komen als het gaat om de bibliotheekfunctie. Gelukkig heeft het vorige kabinet nog stappen gezet om te komen tot het versterken en repareren van het bibliotheeknetwerk en een blijvende toegang voor iedereen tot de openbare bibliotheek. En hiervoor ook Rijksgelden beschikbaar gesteld voor de jaren 2025 en 2026. Vandaar dat wij vandaag met brede steun een motie indienden om deze niet-geoormerkte Rijksbijdragen door te zetten aan Bibliotheek Helmond-de Peel. Vanuit het belang van hun maatschappelijke functie en als borging van onze beste bieb van ’t land! Zodat onze inwoners ook na de voorgenomen onzalige landelijke verhoging van het BTW-tarief kunnen blijven genieten van onder meer boeken en cultuur.

Voor wie meedoen en erbij horen óók van belang is: de op te vangen vluchteling. Of het nu gaat om Oekraïners of mensen van verder weg. We hebben recent als gemeenteraad kennis genomen van de stand van onze opvangopgave en het aanbod van de gemeente Deurne aan de provincie op basis van de Spreidingswet, die nog altijd van kracht is. Anders dan de landelijke tendens gelooft onze fractie niet dat wegkijken van de reële opvangnoden, struisvogelpolitiek voor gevorderden wat ons betreft, enige oplossing gaat bieden. Voor de korte noch voor de lange termijn. Wel geloven wij in solidariteit. Met onze eigen inwoners, de regio, maar zeker ook met hen die op de vlucht in ons land een veilig heenkomen zoeken. Daarom zullen wij constructief kijken naar de voorstellen die het college ons in het kader van de opvangopgave doet toekomen.

In het kader van meedoen spreken wij ook onze steun voor de voorgestelde extra investering in de wijkcoördinatoren van de LEV-groep ten behoeve van het vormen van netwerken en ontmoetingsmomenten. Onze snel veranderende bevolkingssamenstelling – zeker met alle woningbouwplannen in uitvoering en ontwikkeling –  is hiermee gebaat. Een pluim is in dit verband ook op zijn plaats voor de recent geopende ontmoetingsruimte in de Koolhof, een lang gekoesterde wens van onze fractie.

Kwaliteit van de leefomgeving

Voorzitter, de leefkwaliteit en de gezondheid staat in delen van onze gemeente onder druk. Ongezonde luchtkwaliteit is hiervan een belangrijke oorzaak. Voor de goede orde: dit vindt onze fractie niet alleen, wij citeren letterlijk uit de begroting. Dit is niet alleen een probleem voor onze huidige inwoners, maar dit zet juist ook een potentiële rem op de eerder besproken schaalsprong in de Brainport-regio. In dit verband stellen we met tevredenheid vast dat het college budget vraagt voor het ontwikkelen van beleid op het intrekken van ongebruikte agrarische vergunningen. Wat onze fractie betreft een eerste en noodzakelijke stap om te komen tot een herstel van de balans in ons buitengebied. Wij denken dat dit de hoogste tijd is en – letterlijk – ook lucht kan bieden in het buitengebied van Deurne voor een goed woon- en leefmilieu. Wij zien met belangstelling uit naar de uitkomsten van het te ontwikkelen beleid. Voor ons geen kwestie van “of” maar van “hoe”.

Duurzaamheid

Voorzitter, voor alweer de derde maal neemt onze fractie aanstoot aan de volgende passage uit de begroting: “Deurne heeft de ambitie om in 2050 een energieneutrale gemeente te zijn.” Wederom: we hebben daarin een wettelijke plicht. En ook  de morele plicht jegens de generaties na ons. Daarom aan de wethouder financiën, die ook gaat over duurzaamheid, nogmaals de oproep om deze tekst in de begroting voor 2026 aan te passen. Hij heeft daartoe in ieder geval nog één kans deze collegeperiode en die gunnen wij hem graag. Graag vernemen we straks zijn reactie daarop.

Afsluiting

Voorzitter, ik kom tot een afronding. De begroting voor het komende jaar geeft aanleiding om scherp aan de wind te blijven zeilen. Er kan nog steeds veel in onze gemeente, maar niet zomaar meer. Wij ondersteunen de stevige maatschappelijke investeringen in de kwaliteit van onze samenleving en leefomgeving, die aan ons in de begroting worden voorgelegd. Wij ondersteunen ook dat hierdoor voor de komende jaren de tekorten in onze gemeentelijke begroting zichtbaar worden, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten van ons vraagt.

Ons weerstandvermogen daalt de komende jaren weliswaar, maar blijft bijzonder robuust. Gelukkig is dat het geval, want de mondiale, landelijke en regionale onzekerheden en risico’s blijven groot. En we zouden onszelf niet zijn als gemeenteraad wanneer we voor de komende jaren niet nog een hoop wensen en ambities zouden hebben. Een aantal daarvan staat ook als PM-post in de begroting benoemd. Kortom: ook het restant van deze raadsperiode blijft het met elkaar keuzes maken geblazen. Daarvoor kunt u ook in 2025 weer op onze fractie rekenen.

Tot zover namens fractie PGP Deurne in eerste termijn, dankuwel.